29 juli 1944
Inleiding tot de inhoud
Ondanks de aanzienlijke schade door bombardementen in hun steden wordt de indruk gewekt dat de Duitsers onverstoorbaar hun dagelijkse leven voortzetten. Zelfs de theaters gaan door met hun programma. In het gedicht Duitsland speelt theater beschuldigt Curt Bloch de mensen ervan dat ze met hun schijnbare goede stemming de waarheid willen verbergen. Achter de façade van hun huichelarij zouden ze vertwijfeld en oorlogsmoe zijn. Bloch roept de Duitsers op: “Maak een einde aan het theater!”
De letter V stond voor twee soorten Duitse raketten met de aanduiding V1 en V2. De nationaalsocialisten beweerden in hun nieuwe V-campagnes dat deze innovatieve wapens een nieuw tijdperk in de oorlogsvoering zouden inluiden. Dit moest het Duitse volk aanmoedigen en de indruk wekken dat Duitsland ondanks de geallieerde offensief de overhand zou kunnen behouden in de oorlog. V stond ook voor de betekenis “Vergeltungswaffe” (vergeldingswapen). Maar Bloch vermoedt eerder “Verloren”.
De moord op de extreemrechtse Franse politicus Philippe Henriot (1889–1944) inspireerde Curt Bloch tot het gedicht Frankrijk ontwaakt. De minister voor Informatie en Propaganda van het Vichy-regime, die als de “Franse Goebbels” werd beschouwd, werd op 28 juni 1944 door een Résistance-commando vermoord. De “fascistische clan”, zoals Bloch een maand na deze daad schrijft, zou nu voelen dat ook hen binnenkort de dood zouden treffen. “Frankrijk is wakker geworden”, nu zal elke landverrader gestraft worden.
Met een kleine repliek aan XXX richt Curt Bloch zich tot Martin van Nierop, een lid van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) en hoofdredacteur van het Twentsch Nieuwsblad. Hij ondertekende zijn bijdragen met een driedubbele X, vandaar de bijnaam “Driekruis”. Bloch veroordeelt in zijn gedicht het barbaars gedrag van de nazi’s, die verantwoordelijk zouden zijn voor de honger van het Nederlandse volk. Niet zonder trots wijst Bloch erop dat van Nierop persoonlijk op zijn gedicht in de krant heeft gereageerd, waarin hij Blochs opvattingen als “banaal” beschreef en opmerkte dat Bloch niet in aanmerking zou komen als “gelegenheidsdichter” voor zijn krant. Bloch had het gedicht ingediend onder zijn pseudoniem Cor(nelis) B(reedenb)eek.
Dat Curt Bloch vanuit zijn schuilplaats een anonieme brief kon sturen naar de redactie van het Twentsch Nieuwsblad en dat de hoofdredacteur er zelfs op reageerde in de krant is inderdaad een kleine sensatie. De onderduiker neemt hier stelling in met het gedicht Driekruis, I am so sorry … Het feit dat hij niet in dienst wilde komen van de door de nationaalsocialisten gecontroleerde uitgeverij zou hem zwaar vallen. “Ik ben niet uitverkoren, […] elk kans is nu verloren”, spot Bloch.
Hoewel Bloch gevangen zit in zijn schuilplaats, zijn zijn gedachten vrij. In zijn verbeelding onderneemt hij herhaaldelijk reizen om als verslaggever voor zijn tijdschrift O-Töne interviews af te nemen. Zo houdt hij een interview met Stalin om zich te informeren over de stand van het offensief. De Russische leider geeft onder andere aan dat Hitler zichzelf in het oosten heeft uitgeput en dat de Russische troepen “in een continue sprint” voorwaarts gaan. Finland zal binnenkort ook in de problemen komen. Hij wil echter geen concrete datum voor het einde van de oorlog noemen.
