2e jaargang, nr. 37

Inleiding tot de inhoud

In het gedicht Aal zeg ik het zelf … bekijkt Curt Bloch de heldendaden van Cornelis Drebbel (1572-1633) eerder kritisch. De Nederlander staat bekend als de uitvinder van de duikboot, waarmee hij meerdere uren onder water kon blijven. Bloch vindt dat geen bijzondere prestatie, omdat hij nu al bijna twee jaar als ondergedoken persoon leeft.

Heinrich Himmler (1900–1945) had tijdens de Tweede Wereldoorlog een machtspositie die alleen werd overtroffen door Adolf Hitler zelf. Hij controleerde direct of indirect de Duitse politie, de veiligheidsdienst, de Geheime Staatspolitie (Gestapo) en vele andere organen; hij was een van de belangrijkste verantwoordelijken voor de Sjoa, de moord op miljoenen burgers en talloze andere misdaden tegen de menselijkheid. Daarom verdient hij zijn eigen gedicht van Curt Bloch. Daarin beschrijft Bloch uitgebreid de terreur die “de mannen van Heinrich Himmler” verspreiden. Maar hij weet ook: “Heel binnenkort zal het gerecht hem treffen, heel binnenkort zal de wraak hem treffen” – Himmler dook onder na het einde van de oorlog, maar werd gevangengenomen en belandde in Britse krijgsgevangenschap. Hij ontsnapte aan een rechtszaak door zelfmoord te plegen op 23 mei 1945.

Het geval van Marion Stankovich is een curieus frauduleus geval in de Verenigde Staten dat Curt Bloch tegenkomt in een kleine krantenbericht. Bloch zet het verhaal om in rijm. Het gaat over een vrouw die in totaal vijftien keer is getrouwd – maar nooit is gescheiden. Op die manier verkreeg ze toeslagen voor haar echtgenoten die zich in oorlogsdienst bevonden. Curt Bloch vermoedt dat de inmiddels gevangen genomen dame zelfs “met den cipier gaan huwen …”

Volgens een persartikel blijven Wehrmachtsoldaten en vrijwilligers uit andere Europese landen die bij de Wehrmacht zijn ingelijfd, zelfs in krijgsgevangenschap overtuigd van de Duitse superioriteit en “noodlot”. Ze zouden herhaaldelijk hebben gezegd: Hitler is “de grootste man ter wereld.” Deze onwankelbare toewijding aan de leider wordt bespot door Curt Bloch: de grote Duitse dichters en denkers zouden in vergelijking met Hitler “niet meer dan een nul” zijn; hij wordt aanbeden als de redder en held, niemand kan aan hem tippen. Deze onwankelbare overtuiging van trouwe soldaten wordt echter niet gedeeld door “de heele wereld, ze gelooft er niet aan”.

De Hitlergroet in het Duitsche leger vervangt de tot dan toe gebruikelijke traditionele saluut, waarbij de rechterhand naar het hoofddeksel wordt gebracht. In zijn satirische verzen beschouwt Curt Bloch deze eerbetuiging aan Adolf Hitler aanvankelijk als een uitstekend idee. De uitgestrekte arm zou een positief effect hebben op het verloop van de oorlog en het moreel van de Russen ondermijnen. “Het is of een verkeersagent zijn hand opheft voor stop.” Voor het geval de zaken aan het Oostfront anders lopen dan gepland, geeft Bloch de Duitse soldaten een advies: “Steek dan niet slechts Uw eene poot maar beiden in de lucht!”